متن قانون جدید چک بر اقدامات پیشینی صدور چک متمرکز است
قانون جدید چک به دنبال پیشگیری از صدور چک بی محل است.
از فرآیند تخصیص دسته چک به افراد تا فرآیند صدور چک توسط افراد، به نحوی تنظیم شده است که نه تنها جلوی جعل چک را می‌گیرد، بلکه مانع صدور چک‌های بی‌محل می‌شود.
سامانه صیاد با متمرکزسازی درخواست‌های دسته چک‌های مشتریان، امکان اعتبارسنجی صاحبان حساب و امضا رو فراهم کرده تا از اختصاص دسته چک به افراد فاقد صلاحیت و بد سابقه جلوگیری کند.
همچنین به لطف این سامانه و با اختصاص شناسه منحصر به فرد به هر برگ چک، استعلام و پیگیری وضعیت چک ساده می شود و بدون شک این کار باعث افزایش اعتبار دسته چک در تبادلات مالی کشور خواهد شد.
از مهمترین ویژگی‌های سامانه صیاد کاهش تنش اعتباری و افزایش قدرت نظارت بر فرآیند صدور چک‌ها است.
با فعال شدن این سامانه عملاً در بخش اعتبار پرداختی، امکان رصد جریان چک‌ها وجود دارد.
از ویژگی‌های دیگر دسته چک‌های سامانه صیاد می‌توان به حذف نقش شعب بانکی در صدور دسته چک اشاره کرد.
در این سامانه دیگر شعب بانکی مرجع صدور دسته چک نیستند، بلکه فرد درخواست‌کننده دسته‌چک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبارسنجی شده و دسته چک برایش صادر می‌شود.
دسته چک صیاد متحدالشکل است و تنها لوگوی بانک‌ها وجه تمایز آن‌ها از یکدیگر است.
در راستای توسعه خدمات سامانه صدور یکپارچه الکترونیک دسته چک (صیاد) و با هدف ایجاد شفافیت در فضای کسب و کار از طریق ارائه خدمت استعلام مربوط به سوابق چک برگشتی مشتریان، اطلاع از وضعیت اعتباری صادرکننده چک صیادی با اخذ استعلام از طریق پایگاه اطلاع رسانی بانک مرکزی قابل بهره برداری است.
هموطنان گرامی می‌توانند با مراجعه به پایگاه اطلاع‌رسانی
بانک مرکزی و ارسال شناسه استعلام 16 رقمی مندرج در
چک‌های صیادی، از وضعیت اعتباری صادرکننده
چک مطلع شوند.
همچنین در سامانه پیامکی 701701 بانک مرکزی، میزان اعتبار صادر کننده چک با عنوان یک رنگ خاص به پیام دهنده اعلام می شود:
وضعیت سفید:
صادر کننده چک هیچ سابقه رفع سوء اثر نشده ای در داشتن چک برگشتی ندارد.
وضعیت زرد:
دارای 1فقره چک برگشتی یا حداکثر میبلغ 5میلیون تومان تعهد برگشتی
وضعیت نارنجی:
2 تا 4 فقره چک برگشتی با حداکثر مبلغ 40 میلیون تومان
وضعیت قهوه ای:
5 تا 10 فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ 50 میلیون تومان
وضعیت قرمز:
بیشتر از 10 فقره چک برگشتی یا مبلغ بیش از 50 میلیون تومان
توضیحات تکمیلی استعلام وضعیت اعتباری چک:
-
هزینه هر استعلام موفق 3500 ریال است.
-
هزینه اخذ شده، ارتباطی با تعداد پیام های پاسخ ارسال شده برای درخواست کننده استعلام ندارد.
-
لازم است متن ارسالی جهت اخذ استعلام بدون هیچگونه کاراکتر اضافی همچون خط فاصله و فقط به صورت عددی در قالب اعلام شده برای سامانه ارسال گردد.
- درحال حاضر از هر شماره تلفن همراه تنها چهار استعلام در روز قابل اخذ می باشد.
- چنانچه درخواست کننده استعلام قبل از تکمیل عملیات استعلام اقدام به ارسال استعلامات متعدد نماید، نتیجه ارسال شده مربوط به آخرین شناسه استعلام اخذ ارسال شده خواهد بود.
- در خصوص اشخاص حقوقی فاقد شناسه ملی ثبت شده در پایگاه داده بانک مرکزی، امکان اخذ استعلام وجود نخواهد داشت. این موضوع در پیامک پاسخ با عبارت «شناسه ملی ..... قابلیت استعلام ندارد» اطلاع رسانی می گردد.
- در خصوص برگ چک های متعلق به اشخاص حقیقی دارای حساب مشترک، وضعیت اعلام شده مربوط به فرد دارای بالاترین مبلغ و بیشترین تعداد چک برگشتی از بین صاحبان حساب خواهد بود.
- در صورتی که به هر دلیل اعم از بروزرسانی زیرساخت های اطلاعاتی تا مدت زمان 15 دقیقه پاسخی از مرکز صیاد دریافت نگردد نتیجه با پیامک «عدم امکان اخذ استعلام» به کاربر اعلام خواهد شد. بدیهی است کاربران می توانند در مقاطع زمانی بعدی نسبت به اخذ استعلام اقدام نمایند.
- تمامی پیامک های اطلاع رسانی در خصوص استعلامات ارسال شده فقط با سرشماره 701701 به کاربران اطلاع رسانی می شود. بر این اساس ضروری است کاربران محترم در کنترل سرشماره پیامک های واصله دقت لازم را مبذول دارند.
مشخصات امنیتی طرح چک صیاد
استفاده از طراحی خطی، الیاف فلورسنتی، کاغذ حساس به مواد شیمیایی، چاپ نامرئی و ریز نوشته از مهمترین مشخصات امنیتی چک‌های صیاد است.
در این اسناد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منتشر شده جزئیات این چک را مشاهده می‌کنید.
مشخصات امنیتی طرح چک صیاد
راهنمای نکات امنیتی چک صیاد
محمد بیگی، مدیر «اداره نظام های پرداخت بانک مرکزی»
(قائم مقام بانک مرکزی 1399/08/25)
با اجرای کامل قانون جدید چک، نواقص به حداقل خواهد رسید
چک اصلی‌ترین ابزار معامله‌ای است که در مبادلات تجاری، امکان خرید نسیه و مدت دار را برای فعالان اقتصادی فراهم می کند.
در کشور ما حجم زیادی از تراکنش‌های مالی از طریق چک انجام می‌شود که نشان‌دهنده اهمیت بالای چک به‌عنوان سهل‌الوصول‌ترین و ارزان‌ترین ابزار معامله مدت‌دار در نظام اقتصادی است.
ضرورت کارآمدسازی چک و بهره مندی از مزایای منحصربه‌فرد آن در مبادلات اقتصادی، هفت مرتبه اصلاح و بازنگری قانون چک در مقاطع زمانی مختلف را در پی داشته است. ادامه خبر...
(محبوب صادقی، مدیر «اداره اطلاعات بانکی بانک مرکزی» (1399/08/26)
- عدم افتتاح هرگونه حساب و صودر کارت بانکی جدید
- ممنوعیت ارایه دسته چک جدید در سامانه صیاد
- پرداخت مبلغ کسری چک از وجوه تمامی حساب ها و کارت های بانکی صادرکننده چک
- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی و ریالی
- عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامه های ارزی یا ریالی
-
مراجعه به بانک و دریافت گواهینامه عدم پرداخت با درج کد رهگیری
-
مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضاییه و ثبت شکایت
-
انتظار یک هفته ای برای انجام اقدامات اداری توسط مرجع قضایی و دریافت اجراییه قضایی
-
نقد کردن چک برگشتی به وسیله اجرائیه قضایی(اعطای مهلت 10 روز از صدور اجرائیه به صادر کننده چک، برای پرداخت مطالبات خود)
-
هیئت مدیره یک شرکت یا افرادی که حق امضا دارند : کدام یک اگر چک برگشتی داشته باشند، مشکل‌زا است ؟
در اصلاحیه جدید سال 1397 قانون صدور چک علاوه بر شخص صاحب حساب، وکیل یا نماینده (اعم از مدیر یا سایر نمایندگان شرکت) که اقدام به صدور (امضاء) چک به نیابت از شخص صاحب حساب می نمایند، مسؤلیت داشته و مشمول محرومیت های قانونی می گردند.
-
آیا در استفاده از چک‌های جدید برای افرادی که پیر هستند و نمی‌توانند به اینترنت دسترسی داشته باشند، مسئله ای در نظر گرفته شده است؟
می توانند مراجعه حضوری به شعبه داشته باشند.
- اگر بانک عامل اپلیکشین یا نرم‌افزار نداشته باشد، مشتری که دارای چک جدید صیاد است چکار باید انجام دهد؟
می توانند مراجعه حضوری به شعبه داشته باشند.
- آیا چک صیاد طرح قدیم طبق روال قبل پیش می‌رود؟
بله تا زمان پایان برگ‌های دسته چک های قدیمی و دریافت دسته چک های با ظاهر و مندرجات جدید صدور و وصول چک‌ها به شکل سابق تداوم می‌یابد.
- چکی که از کسی گرفته می‌شود و چند دست چرخیده به چه صورت است؟
نقل و انتقال چک های با ظاهر و مندرجات جدید در صورت ثبت مراتب انتقال در سامانه صیاد بلامانع است و در مورد چک های صادره از دسته چک های قدیم، نقل و انتقال عادی چک کما فی السابق بلامانع است.
- اگر چک برای ضمانت باشد و تاریخ نداشته باشد به چه صورت است ؟
صدور چک های با ظاهر و مندرجات جدید در هر صورت مستلزم ثبت در سامانه صیاد است. صدور چک برای ضمانت بلامانع است و لی چک بدون تاریخ اساساً قابل وصول نمی باشد. وصول چنین چکی منوط به درج تاریخ است و بانک در مقام تأدیه وجه آن به ضمانی بودن آن ترتیب اثر نخواهد داد.
- آیا چک‌های قدیمی تا برگ آخر می‌توانند در وجه حامل صادر شوند؟
چک‌های قدیمی به شکل سابق می‌توانند کارسازی شوند و بنابراین در وجه حامل نیز می‌توانند صادر شوند.
- پشت نویسی چک به چه روالی می شود ؟
از تاریخ اعلام بانک مرکزی، ظهرنویسی چک های کاغذی ممنوع بوده و انتقال چک مستلزم ثبت مراتب در سامانه صیاد خواهد بود.
- افراد هیئت مدیره یک شرکت که دارای چک برگشتی است آیا در چک شخصی خود نیز به مشکل بر می‌خورند؟
خیر
- آیا با ابلاغ قانون جدید صدور چک هنوز هم صدور چک برای ضمانت امکان‌پذیر است؟
بله ولی مستلزم ثبت مراتب صدور در سامانه صیاد است. (در مورد چک های با ظاهر و مندرجات جدید)
- اگر چک در سامانه صیاد ثبت نشود چه می شود؟
مشمول الزامات و سازوکارهای مقرر در قانون صدور چک نخواهد بود و صرفاً به عنوان یک سند مدنی مؤید طلب است.
- وظیفه ثبت چک در سامانه صیاد با چه شخصی است؟
حسب مورد بر عهده صادرکننده (در مقام صدور) و یا دارنده (در مقام انتقال) است.
- ممنوعیت صدور چک در وجه حامل شامل کدام چک‌هاست؟
شامل تمامی چک ها با ظاهر و مندرجات جدید که زمان توزیع آن توسط بانک مرکزی اعلام می‌شود.
- آیا محرومیت‌های ناظر بر صدور کارت‌های جدید بانکی شامل کارت‌های المثنی و یا تمدید کارت‌های قبلی مشتریان هم می شود؟
بله. با توجه به اطلاق قانون تمامی عملیات کارت ها را شامل می شود
- اگر مندرجات برگه چک با اطلاعات سامانه صیاد مغایر باشد تکلیف چیست؟
مناط اعتبار و محوریت با اطلاعات سامانه صیاد است و در صورت مغایرت، بانک از پرداخت وجه چک خودداری می‌کند. در ادامه درصورت درخواست دارنده چک، بانک نسبت به صدور گواهی عدم پرداخت اقدام می‌کند.
- کسانی که دریافت کننده چک هستند از کجا بدانند صادرکننده در سامانه صیاد صدور آن را ثبت کرده است؟
دریافت چک‌های صادره از دسته چک‌های جدید مستلزم ورود به سامانه صیاد و ثبت تأییدیه (تأیید دریافت) توسط گیرنده است.
- آیا کسانی که دارای بدهی غیرجاری هستند نیز طبق قانون جدید می توانند دسته چک دریافت کنند؟
.خیر این اشخاص مطابق ضوابط ابلاغی بانک مرکزی اساساً امکان افتتاح حساب جاری نخواهند داشت.
