نشست تحلیلی «ویژگی‌های نظارت مؤثر بانکی» با حضور مدیران ارشد بانکی و صاحب‌نظران اقتصادی روز سه‌شنبه 24 مهر 1403 در پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی برگزار شد.
دکتر مهدی قاسمی علی‌آبادی؛ رئیس مرکز نوآوری و تحقیقات بانکداری اسلامی بانک پارسیان در این نشست گفت: نظارت موضوع گسترده و پیچیده‌ای است که پرداختن به ابعاد مختلف آن نیازمند صرف زمان بسیار زیادی است. لکن برای آنکه بتوانیم مباحث را در دامنه محدودتری به بحث و بررسی بگذاریم می توان مقوله نظارت بر بانک ها و مؤسسات اعتباری را به دو بخش تقسیم بندی نمود. یک جنبه از نظارت که سابقه نسبتاً طولانی و ریشه دار در بانک مرکزی دارد نظارت بر عملکرد بانکها است از طریق الزام آنها به ایجاد یک نظام کنترل داخلی است. منظور از این نظام مجموعه ای از سیاست، ساختار، فرآیند، رفتار و وظایفی که ایجاد آن برای حصول اطمینان از 3 پیامد مهم است، واکنش مؤثر نسبت به تمامی ریسک های فراروی بانک، گزارشگری سالم و با کیفیت و رعایت قوانین و مقررات حاکم بر کسب وکار بانک.
وی در ادامه گفت: اگر چه تجربه طولانی در این خصوص وجود دارد لکن شیوه نظارت بانک مرکزی بر عملکرد بانکها عمدتاً قاعده محور یا تطبیق محور است بدان معنا که ابتدا قواعد تنظیم گری خود را در قالب بخشنامه های لازم الرعایه به بانک ابلاغ می نماید و پس از آن بر اجرا یا عدم اجرای آنها نظارت می کند. در واقع بانک مرکزی عمدتاً به صورت منفعلانه و پسینی بر بانک ها نظارت می کند در حالی که امروزه شیوه های نظارت هوشمندانه، پیشینی و ریسک محور است.
دکتر قاسمی جنبه دیگر نظارت که کمتر مورد توجه بانک مرکزی بوده است، را نظارت بر شیوه حکمرانی بانکها توسط سهامداران عمده و صاحبان بانک ها یا همان حکمرانی شرکتی دانست، بدین معنی که از رویه ای برای برقرای تعادل بین اهداف اقتصادی و اجتماعی یک بانک از جنبههایی نظیر استفاده درست از منابع، پاسخگویی در استفاده از قدرت خلق پول و رفتار بانک در محیط اجتماعی و تسهیل عملکرد پایدار بانک در دراز مدت استفاده شود. ایشان اذعان داشتند یکی از مهمترین نقاط ضعف نظارت موثر بر بانکها و مؤسسات اعتباری در ایران کم توجهی به نظام حکمرانی حاکم بر بانکهای کشور بوده است که لازم است این جنبه از نظارت مورد توجه بیشتر قرار گیرد. نظام حکمرانی مطلوب مبتنی بر اصول بسیار بالای مسئولیت پذیری، پاسخگویی، شفافیت و انصاف است که رعایت آنها متضمن برخورداری از یک نظام بانکی سالم با کارکرد درست در مجموعه نظام اقتصادی و اجتماعی کشور خواهد بود.
گفتنی است این نشست با حضور چهره‌های مهمی ازجمله ؛ دکتر کورش پرویزیان سرپرست پژوهشکده پولی و بانکی، حسن معتمدی؛ رئیس هیئت‌مدیره صندوق ضمانت سپرده ، مهدی عطوان؛ صاحب‌نظر در حوزه نظارت بانکی، دکتر عبد المهدی ارجمند نژاد؛ مدیرکل حسابرسی و ریسک بانک مرکزی و دکتر علی ارشدی برگزار شد و بحث‌ها و تبادل‌نظرهایی درباره چالش‌ها و راهکارهای نظارت بانکی انجام گرفت.
